İKİNCİ BÖLÜM
Trafik Denetim Şekilleri
Genel hususlar
MADDE 5- (1) Uyulması gereken ortak hükümler;
a) Emniyet Teşkilatı Kanunu, Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, Karayolu Taşıma Kanunu, Kabahatler Kanunu, 18/07/1997 tarihli ve 23053 Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği ile 11/06/2009 tarihli ve 27255 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve bu Yönerge ile diğer ilgili kanun, yönetmelik, yönerge, genelge, emir ve talimatlar, bütün trafik personeli tarafından okunur, bilgi sahibi olunur ve güncel olarak takip edilir.
b) Denetim personeli, takoğraf, alkolmetre, radar, tablet bilgisayar gibi denetim araç ve gereçlerini kullanmayı bilmesi sağlanır, personelin eğitimi ve yetiştirilmesi konusunda birim amirlerince de gerekli planlama ve çalışmalar yapılır.
c) Ekip araçlarının bagaj ve iç bölümlerinde görev ve hizmetin yapılmasında ihtiyaç duyulan araç ve gereçler dışında malzeme olmamalıdır.
ç) Trafik kural ihlalleri, şüpheye meydan vermeyecek şekilde tespit edilecek ve mümkün olan hallerde teknik cihazların (Fotoğraf makinesi, kamera, video, Mobil Elektronik Sistem Entegrasyonu (MOBESE), Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) ve Kent Güvenlik Yönetim Sistemi(KGYS) gibi) kullanımına özen gösterilir.
d) Denetim personeli görev esnasında trafik akımını sürekli izler.
e) Trafiğin düzenlenmesi, yönetimi ve araç dışında denetim faaliyeti yürüten personel gündüz ve gece yansıtıcılı ikaz yeleklerini/yağmurluklarını giyecek, geceleri ise el fenerini mutlaka kullanılır.
f) Gündüzleri görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalar ile geceleri denetim ekiplerinin tepe lambaları ve ışık donanımları açık tutulur.
g) Trafik denetimlerinde, araç ve sürücüye ait belgelerin PolNet Bilgi Sistemi veri tabanından sorgulamaları yapılır ve kural ihlali olsun ya da olmasın “Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formu” Ek–1 tanzim edilerek, kural ihlalinde bulunan sürücüye ihlal edilen trafik kuralını ve risklerini açıklanır, gerekli tutanak/tutanaklar düzenlenir.
ğ) Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formundaki bilgilerin elektronik ortamda tutulması halinde, Ek–1 formu tanzim edilmez.
h) Görevlendirilen trafik denetim ekipleri izinsiz olarak sorumluluk güzergahlarından ayrılmaz. Ekip personeli, en az bir görevli trafiği izlemek ve telsiz muhaberesini dinlemek üzere araçta bulunacak şekilde sıra ile ihtiyaç giderir.
I) Sabit veya seyir halinde denetimler ile trafik kazalarına müdahale dışında trafiği izlemek amacıyla sabit olarak bulunan ekipler, karayolunda yol kullanıcıları tarafından rahatlıkla görülebilecek yer, konum ve pozisyonda trafik akışını etkilemeyecek ve tehlikeye
düşürmeyecek alanlarda ve her an karayoluna çıkabilecek şekilde (otoyollarda ve şehirlerarası karayollarında yola 90 derece açıyla) konuşlanır.
Denetim şekilleri
MADDE 6- (1) Trafik denetimleri aşağıdaki şekillerde yapılır. Her bir denetim şekli tek başına yapılabileceği gibi birlikte de yapılabilir.
a) Seyir Halinde Denetim,
b) İhbarlı Denetim,
c) Sabit Denetim,
d) Elektronik Sistemlerle Denetim.
Seyir halinde denetim
MADDE 7- (1) Karayolunda trafik kural ihlalinde bulunan veya gerekli şartları yerine getirmeyen yol kullanıcılarının tespit edilmesi, karayolu yapısı üzerinde veya kenarında trafik güvenliğini etkileyen olumsuzlukların (Yolda heyelan, çukur, çökme, dökülmüş, düşmüş fiziki engeller vb.) tespit edilerek giderilmesi amacı ile denetim faaliyetinde bulunan trafik ekibinin kendi sorumluluk alanı içerisinde hareket halinde bulunarak yaptığı denetim şeklidir.
(2) Seyir halinde denetim yöntemi uygulanırken;
a) Denetim ekibi sorumlu olduğu karayolu güzergâhında seyir halinde bulunarak, bu güzergâhı kullanan yol kullanıcıları üzerinde “Algılanan Yakalanma Riski” duygusunun geliştirilmesini sağlanır.
b) Trafik kural ihlalinde bulunanlara bu Yönergede belirtilen araç yavaşlatma ve durdurma yöntemlerine uygun olarak müdahale edilir, müdahale edilemediği durumlarda aracın gidiş istikametindeki ekip ya da görevlilere bildirilerek müdahale edilmesi sağlanır.
c) Karayolu üzerinde veya kenarında trafik güvenliğini etkilediği tespit edilen engel veya olumsuzluklar mümkün ise ekip personeli tarafından bertaraf edilir, bunun mümkün olmaması halinde ise, ilgili kurum veya kuruluşa bilgi verilerek engel veya olumsuzluklar giderilinceye kadar mahallinde gerekli tedbirler alınır.
İhbarlı denetim
MADDE 8- (1) Denetim faaliyetinde bulunan resmi veya sivil trafik ekip veya görevlisinin karayolunda hareket halinde veya sabit bulunarak tespit ettiği trafik kural ihlalini muhabere cihazlarıyla çevirme ekibine bildirmesi suretiyle yapılan denetim şeklidir.
(2) İhbarlı denetim yöntemi uygulanırken;
a) Birim amiri tarafından ihbarlı denetimin yapılacağı yol kesimi ve hangi trafik kural ihlallerinin denetleneceği belirlenir.
b) Denetimin yapılacağı yol kesiminin her iki yönünde ayrım ve katılım yollarının olmamasına özen gösterilir.
c) Bildirme ekibi/görevlisi, seyir halinde olabileceği gibi taşıtların plakalarını görebileceği bir yerde sabit olarak da bulunabilir.
ç) Yeterli ekip ve personel bulunması halinde, iki yönlü karayollarında iki yönde iki ayrı çevirme ekibi ile çalışılabilir.
d) Bildirme ekibi / görevlisi tarafından kural ihlali tespit edilen araçların plaka, cins ve rengi gibi tanımlayıcı özellikleri ile ihlal edilen trafik kuralı çevirme ekibine bildirilir ve “Araç İhbar Kayıt Formu” Ek-2’ye kayıt edilir.
e) Çevirme ekibi, bildirme ekibi/görevlisi tarafından bildirilen aracı, diğer yol kullanıcılarını tehlikeye düşürmeyecek şekilde bu Yönerge’de belirtilen araç yavaşlatma ve durdurma yöntemlerine uygun olarak durdurur.
f) İşlemler tamamlandıktan sonra, denetime tabi tutulmuş olan aracın güvenli bir şekilde karayolu trafiğine katılımı sağlanır. 6
Sabit denetim
MADDE 9- (1) Trafik ekip veya görevlisinin, karayolu kenarında ve güvenli bir yerde bulunmak suretiyle, kural ihlali yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın önceden trafik denetim programında belirtilen denetim türlerine yönelik araçların tamamının veya rastgele seçilen bir kısmının durdurularak, aracın, sürücüsünün ve bunlara ait belgelerin denetlenmesi ile tespit edilen ihlallere ilişkin risk ve müeyyidelerin açıklandığı ve gerekli yasal işlemlerin yapıldığı denetim şeklidir.
(2) Sabit denetim yöntemi uygulanırken;
a) Birim amiri tarafından sabit denetim yapılacak karayolu kesimi, zamanı ve hangi araçlar üzerinde hangi denetimlerin yapılacağı önceden belirlenir.
b) Sabit denetim yapılacak karayolu kesiminde ekip araç / araçlarının konuşlanacağı ve denetime tabi tutulacak araçların depolanacağı yeterli ve güvenli alan olmasına özen gösterilir.
c) Denetim alanı için, tüm yönlerden ve en uzun mesafeden görülebilecek geometrik yapıya (eğimsiz, virajsız) sahip, telsiz, telefon ve diğer haberleşme ve sorgulama cihazlarının kesintisiz ve anlaşılabilir şekilde çalışabileceği karayolu kesimleri seçilir.
ç) Viraj, kavşak, köprü ve tünel gibi görüşün azaldığı yerler, kaplamanın daraldığı ya da trafik işaretlemeleri ile geçmenin yasaklandığı yol kesimleri ve yol zemininin karlı veya buzlu olduğu durumlar ile görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda zorunluluk olmadıkça sabit denetim yapılmaz.
d) Otoyollarda acil ve zorunlu haller dışında sabit denetim şekli uygulanmaz.
e) Denetimin uygulanacağı yol kesiminde, bu Yönergede (Ek-4/A, Ek-4/B, Ek-5/A, Ek-5/B, Ek-6, Ek-7) belirtilen yolun durumuna uygun şerit daraltma yöntemi uygulanır.
f) Çevirme ekip aracı; denetim cebi bulunmayan tek yönlü karayolunda yol eksenine ve araçların gidiş istikametine göre 45 derece, denetim cebi bulunan karayolunda ise 90 derece açıyla konuşlandırılır.
g) Aynı anda denetime tabi tutulacak araç sayısı; personel durumu ve denetim alanının kapasitesi dikkate alınarak belirlenir, ancak aynı anda denetime tabi tutulacak araç sayısı personel sayısından fazla olamaz.
ğ) Denetlenmiş ve işlemleri tamamlanmış olan aracın güvenli bir şekilde tekrar karayolu trafiğine katılımı sağlanır.
Elektronik sistemlerle denetim
MADDE 10 – (1) Yapılan trafik kural ihlallerinin elektronik trafik denetleme sistemleri kullanılarak izlenip tespit edilmesi suretiyle yapılan denetim şeklidir.
(2) Elektronik sistemlerle denetim yöntemi uygulanırken;
a) Tespitin gerçek zamanlı olarak yapılması halinde, varsa haberleşme cihazları vasıtasıyla ihlalde bulunan aracın seyir istikametindeki ekip ya da görevlilere bildirimde bulunmak suretiyle aracın durdurulması ve gerekli yasal işlemlerin yapılması sağlanır.
b) Kural ihlali yaptığı tespit edilen aracın bilgileri PolNet Bilgi Sistemi veri tabanındaki bilgilerle karşılaştırılmak suretiyle kontrol edilir.
c) Tespit edilen araç plakası ile PolNet Bilgi Sistemi veri tabanındaki bilgileri teyit edilen araçlar hakkında Karayolları Trafik Kanununun 116 ncı maddesine istinaden cezai işlem uygulanır.
