Karayolları gelişim sürecine baktığımızda 1923 Erişilebilirliği Sağlayan Yollar, 1950 Yaz-Kış Geçit Veren Yollar, 1960 Asfalt Sathi Kaplamalı Yollar, 1970 Bitümlü Sıcak Karışım Kaplamalı Yollar, 1985 Otoyollar, 2003 Bölünmüş yollar ve 2013 Akıllı Yollar olarak hayatımıza girmiştir. Halk dilinde duble yol bilinen kara yolunun kanun ve mevzuatlar adı bölünmüş yol olarak geçmektedir. Bu yazımızda duble yollarda hız sınırı ve diğer karayollarında geçerli olan hız sınırları hakkında bilgi vereceğiz.
Cumhuriyet ilan edildiğinde, ulusal sınırlarımız içinde; 13.900 km’si stabilize şose ve 4.450 km’si toprak olmak üzere, toplam 18.350 km yol ve 94 köprü vardı. 1924: 33 km yeni yol yapımı 233. km yol onarımı, 1923-1933: 2.600 km yeni yol yapımı 6.170 km yol onarımı ve 1923-1947: 43.743 km uzunluğunda bir karayolu ağı ulusal sınırlarımız içinde yapılım hizmete sunulmuştur. En önemlisi ise 1970 yılında yapımına başlanan ve 30 Ekim 1973 tarihinde tamamlanarak hizmete açılan Boğaziçi Köprüsü ile Çevre Yolu, Avrupa ve Asya arasındaki sabit bağlantı olarak Türkiye ulaşım ağının çok önemli bir halkasını olmuştur. Halkanın yeni üyesi ise geçtiğimiz hafta törenle açılışı yapılan Yavuz Sultan Selim Köprüsüdür.
Türkiye’deki karayolları çalışmalarını kısaca özetledikten sonra asıl konumuz olan Duble Yollar yani Bölünmüş Yollara geçelim. Bölünmüş yol çalışmalarının amacı, ülkemizde ihtiyaç duyulan güvenli, ekonomik ve rahat erişilebilirliği sağlayan bir karayolu ulaşımını sağlamak ve trafik kazalarını minimuma indirmektir. Ana arter olan bazı yolların bölünmüş yol haline getirilmesi sonucu, kazalarda % 71, ölü sayısında % 61 azalma oldu. Bölünmüş yol yapımının temel prensibi, kamudaki personel ve makine parkını tek bir havuzda toplamak suretiyle mevcut kaynakları daha verimli kullanmak ve böylece daha az harcama ile daha fazla uzunlukta yol inşa etmektir. Bölünmüş yolların amacını yukarıda yazmıştık. Ancak kazaların en önemli sebebi olan hız konusuna ve hız sınırı konusunda değinmek gerekmektedir.
Duble Yollarda Hız Sınırı
Otomobiller için 110 km/saat,
Minibüsler 90km/saat,
Otobüsler 90 km/saat,
Kamyonetler 85 km/saat,
Panelvan 90 km/saat,
Kamyon 85 km/saat,
Çekici 85 km/saat,
Motosiklet 80-90 km/saat,
Motorlu Bisiklet 45 km/saat,
Motorsuz Bisiklet 45 km/saat,
Tehlikeli madde, özel yük taşıma izin belgesi veya özel izin belgesi bulunduran araçlar 50 km/h,
Lastik tekerlekli traktörler 40 km/saat,
İş makineleri 20 km/saat
hız sınırı olarak belirlenmiştir.
Hız sınırlarındaki bu düzenleme 2010 yılında Karayolları Trafik Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle getirilmiştir. İlgili değişiklik şehir içlerindeki hız sınırlarında değişikliğe gidilmezken sadece bölünmüş yollardaki hız sınırlarında artışa gidildi. Ayrıca getirilen ek bir madde ile İçişleri Bakanlığına, Ulaştırma Bakanlığının görüşünü alarak meskun mahal dışındaki şehirlerası çift yönlü karayolları ile bölünmüş yollarda hız sınırını saatte 20 km ye kadar artırmaya yetkili verildi.
Türkiye de Ocak 2012 itibariyle kullanımda olan bölünmüş yolların uzunluğu 21.227 km olup, 3.125 km yol inşaat ve 3.061 km yol ihale aşamasındadır. Daha güvenli ulaşım için yol çalışmaları devam etmektedir.
