DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Denetim Türleri,
Trafik Denetimlerinde ve Şerit Daraltmada Kullanılacak Ekipmanlar ve
Denetim Personelinin Yol Kullanıcılarıyla İletişimi
Trafik denetimleri sırasında incelenecek ortak hususlar
MADDE 14- (1) Yapılacak denetimler sırasında tespit edilen eksiklik ve kural ihlallerinin karşılığı olan işlem tesis edilerek, Araç Denetim ve Sürücü Sorgulama Formu Ek–1’e kaydedilecek, Ek–1 formlarının, sorgu sırasında otomatik olarak oluşturulması halinde tanzim edilmez.
(2) İhtiyaç duyulması halinde, bu Yönergede belirtilen denetim türlerine yenileri ilave edilebilir.
(3) Bütün trafik denetimleri sırasında aşağıda belirtilen hususlar üzerinde de gerekli incelemeler yapılır.
a) Sürücü ve varsa yolcuların (kullanması gerekenlerin) emniyet kemeri kullanıp kullanmadığı kontrol edilir.
b) Araca ait belgelerin kontrolü;
1)Tescil ve Trafik Belgesi,
2) Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası,
c)Sürücüye ait belgelerin kontrolü;
1) Sürücü belgesi,
ç) Alkol kontrolü;
1) Şüphe edilmesi halinde sürücünün alkol durumu teknik cihaz ile,
d)Yük ve yolcu kontrolü;
1)Taşıma sınırı üzerinde yük ve yolcu alınıp alınmadığı,
e) Araçlarda bulundurulması zorunlu malzeme ve gereçlerin kontrolü;
1) Yangın söndürme cihazı,
2) İlk yardım çantası ve malzemeleri,
3) Tekerlek takozu,
4) Çekme halatı,
5) Zincir (Karlı ve buzlu günler için),
6) Stepne (Şehirlerarasında yolcu taşıyan motosiklet ve lastik tekerlekli traktörler hariç bütün motorlu araçlarda)
7) Arka işaret levhası (traktör römorkları, kamyon ve çekicilerin arka kısmında) (ECE 69- 70),
8) Koruma çerçevesi (Bütün araçlarda arka koruma çerçevesi bulunacaktır. M ve N1 kategorisi araçlarda, arkada, yerden yükseklik 55 cm’den az ise, bu şart aranmaz. Ayrıca yarı römork çekicileri ile işlevi itibarı ile arka koruma çerçevesi takılması mümkün olmayan araçlarda aranmaz)
9) Reflektör,
10) Far ve sinyal yedek lambaları ile şasi kabinli araçlar hariç uzunluğu 6 metreyi geçen araçlarda yan pozisyon lambaları,
Kontrol edilir.
f) Teknik kontrol;
1) Fren sisteminin çalışıp çalışmadığı,
2) Far, ışık ve sinyal araçlarının çalışıp çalışmadığı,
3) Lastikler ve diş derinliği (4’ten az tekerleği olan araçlarda 1 mm, 4 ve daha fazla tekerleği olan araçlarda 1,6 mm’nin altında olamaz),
4) Yakıt veya yağ sızıntısı olup olmadığı,
5) Sileceklerin çalışıp çalışmadığı,
6) Kaportada ağır hasar olup olmadığı,
7) Camlarda kırık veya büyük çatlaklar ile renkli film vb olup olmadığı,
Kontrol edilir.
(4) Trafik denetimleri sırasında, yapılmakta olan denetim türüne uymayan, ancak trafik kural ve yasaklarına aykırılığı açıkça tespit edilenler hakkında da gerekli yasal işlemler yapılır.
Yük taşıyan araçlar ve sürücülerinin denetimi (K 1)
MADDE 15 – (1) Yük taşıyan araçlar ve sürücülerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Araca ait belgeler;
1) Ülkemizde tescilli araçlar için Yetki Belgesi–Taşıt Kartı,
2) Uluslararası taşıma yapan araçlar için TIR karnesi, 10
b) Sürücüye ait belgeler;
1) Türk vatandaşları için SRC belgesi,
c) Yüke ait belgeler;
1) Sevk İrsaliyesi,
2) Fatura,
3) Bölünemeyen ve karayolundan başka şekilde taşınması mümkün olmayan yükleri taşıyan araçlar için “Özel Yük Taşıma İzin Belgesi”,
ç) Takoğraf Kontrolü;
1) Çalışıp çalışmadığı,
2) Kalibrasyon ayarının uygun olup olmadığı,
3) Müdahale edilip edilmediği,
4) Sürücü belgesinin cihaza takılı olup olmadığı ile kullanan sürücüye ait olup olmadığı (elektronik cihazlarda),
5) Mekanik takoğraflarda diyagram kartının; aracı kullanan sürücü/sürücülere ait olup olmadığı, cihaza uygun olup olmadığı, üzerindeki bilgilerin (Sürücünün adı soyadı-sürücü belge numarası-aracın plakası-yola çıkılan yer-başlangıç km.si) yazılıp yazılmadığı,
6) Sayısal takoğraf cihazına takılı sürücü kartının aracı kullanan sürücüye ait olup olmadığı veya sürücü kartının hasar görüp görmediği, süresinin geçip geçmediği,
7) Sayısal takoğraf cihazına sinyal gönderen sensörün; aracın şanzımanı üzerinde bulunup bulunmadığı, mühürlü olup olmadığı, sensöre herhangi bir müdahalede (mıknatıs, devre, düğme vb.) bulunulup bulunulmadığı,
8) Sayısal takoğraf cihazından alınacak, Teknik Veri Çıktısı ile Servis Kontrol Formundaki veya Kalibrasyon Etiketindeki bilgilerin birbirini tutup tutmadığı (şase no, en son kalibre eden yer, kalibre tarihleri, kalibre değerleri, lastik çapları vb.),
9) Çalışma ve dinlenme sürelerine uyulup uyulmadığı, hız ihlali yapılıp yapılmadığı,
Kontrol edilir.
d) Aşırı/Hatalı yükleme kontrolü;
1) Makasları aşırı sehim-ters eğim yapmış (Sehim: Basit eğilme gösteren bir yapı elemanının eğilme göstermeden önceki çubuk ekseni durumuyla elastik eğri durumu arasındaki deformasyon miktarıdır.), lastik tabanları kaplamaya yayılmış ve yanak yükseklikleri azalmış, kasasında çökme görülen, kasasına ilave yapılmış olan, aşırı gürültü ve duman çıkartan araçların;
1.1) Sevk irsaliyesi veya fatura bilgileri,
1.2) Şüphe halinde varsa lodometre ile yoksa öncelikle kamu kurum veya kuruluşlarına ait olanlar olmak üzere gerçek veya tüzel kişilere ait uygunluk belgeli kantara götürülerek ağırlıkları,
1.3) Gabari ölçüleri,
1.4) Değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak ve gürültü çıkaracak şekilde yükleme yapılıp yapılmadığı,
1.5) Yük üzerine veya araç dışına yolcu alınıp alınmadığı,
1.6) Özel izinle taşınması gereken yükler için “İzin Belgesi” alınıp alınmadığı ve gerekli şartlara uygun taşınıp taşınmadığı,
Kontrol edilir.
Yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi (K 2)
MADDE 16- (1) Yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Araca ait belgeler;
1) Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası,
2) Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası,
3) Yetki Belgesi–Taşıt Kartı (Ülkemizde tescilli araçlar için),
b) Sürücüye ait belgeler;
1) Türk vatandaşları için SRC belgesi, 11
c) Takoğraf Kontrolü;
1) Çalışıp çalışmadığı,
2) Kalibrasyon ayarının uygun olup olmadığı,
3) Müdahalede bulunulup bulunulmadığı,
4) Elektronik takoğraflarda, sürücü belgesinin cihaza takılı olup olmadığı ile kullanan sürücüye ait olup olmadığı,
5) Mekanik takoğraflarda diyagram kartının; aracı kullanan sürücü/sürücülere ait olup olmadığı, cihaza uygun olup olmadığı, üzerindeki bilgilerin (Sürücünün adı soyadı-sürücü belge numarası- aracın plakası-yola çıkılan yer-başlangıç km.si) yazılıp yazılmadığı,
6) Sayısal takoğraf cihazına takılı sürücü kartının aracı kullanan sürücüye ait olup olmadığı, sürücü kartının hasar görüp görmediği, süresinin geçip geçmediği,
7) Sayısal takoğraf cihazına sinyal gönderen sensörün; aracın şanzımanı üzerinde bulunup bulunmadığı, mühürlü olup olmadığı, sensöre herhangi bir müdahalede (mıknatıs, devre, düğme vb.) bulunulup bulunulmadığı,
8) Sayısal takoğraf cihazından alınacak, Teknik Veri Çıktısı ile Servis Kontrol Formundaki veya Kalibrasyon Etiketindeki bilgilerin birbirini tutup tutmadığı (şase no, en son kalibre eden yer, kalibre tarihleri, kalibre değerleri, lastik çapları vb.),
9) Çalışma ve dinlenme sürelerine uyulup uyulmadığı, hız ihlali yapılıp yapılmadığı,
d) Taşıma sınırı üzerinde yolcu alınıp alınmadığı,
Kontrol edilir.
Radarla hız denetimi (K 3)
MADDE 17 – (1) Radarla hız denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinde öngörülen veya varsa Karayolları Genel Müdürlüğü, UKOME veya İl Trafik Komisyonlarınca o yol kesimi için belirlenmiş hız limitlerinin aşılıp aşılmadığı,
1) Takoğraf kullanması zorunlu olan araçların hız limitini aşması durumunda, radar ölçüm sonucu ile takoğraf kayıtları karşılaştırılarak müdahalede bulunulup bulunulmadığı,
Kontrol edilir.
(2) Hız denetimleri sırasında, tespiti halinde diğer trafik kural ihlalleri hakkında da gerekli yasal işlemler yapılır/yaptırılır.
Sürücülerin alkol durumunun denetimi (K 4)
MADDE 18 – (1) Alkol denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Sürücülerin yasal sınırlar üzerinde alkol alıp almadığı teknik cihaz ile kontrol edilir.
Motosiklet ve motorlu bisikletler ile sürücü ve yolcularının denetimi (K 5)
MADDE 19 – (1) Motosiklet ve motorlu bisikletler ile sürücü ve yolcularının denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Koruyucu tertibatların kontrolü;
1) Koruma başlığı,
2) Koruma gözlüğü,
Kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilir.
Emniyet kemeri ve koruyucu tertibat denetimi (K 6)
MADDE 20 – (1) Emniyet kemeri ve koruyucu tertibat denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Sürücü ve varsa yolcuların emniyet kemeri/koruyucu tertibat (Çocuk bağlama sistemi) kullanıp kullanmadığı kontrol edilir. 12
Trafik ışık ve işaret ihlallerinin denetimi (K 7)
MADDE 21 – (1) Trafik ışık ve işaret ihlallerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Yol kullanıcılarının trafik ışık ve işaretlerine uyup uymadıkları kontrol edilerek, ihlali tespit edilenler durdurulur ya da aracın gidiş istikametinde bulunan ekip ya da görevliye bildirilmek suretiyle haklarında gerekli işlemler yapılır.
b) İhlalde bulunan aracın durdurulamaması halinde, tescil plakası üzerinden gerekli cezai işlem uygulanır.
Kazalara müdahalede denetlenecek hususlar (K 8)
MADDE 22 – (1) Kazalara müdahale sırasında denetlenecek hususlar;
a) Araca ait belgeler;
1) Aracın cins ve kullanım amacına göre zorunlu sigortalar,
2) Ülkemizde tescilli araçlar için gerekiyorsa Yetki Belgesi ve Taşıt Kartı,
b)Sürücüye ait belgeler;
1) Türk vatandaşları için gerekiyorsa SRC belgesi,
Kontrol edilir.
c) Sürücü ayakta ve ağır yaralı değil ise, alkol durumu kaza mahallinde teknik cihaz ile kontrol edilecek, yaralı ve sağlık kuruluşunda ise alkol durumunun tespitinin sağlık kuruluşunca yapılması sağlanır.
d) Takoğraf kontrolü;
1) Bulundurulması zorunlu araçlar için takoğraf cihazı üzerinde gerekli kontroller yapılır.
2) Takoğraf kayıtları alınamıyorsa, cihaz sökülerek en yakın ve yetkili teknik servise ivedilikle götürülerek kayıtlara ulaşılması sağlanır.
e)Taşıma sınırı üzerinde yük veya yolcu alınıp alınmadığı, alındı ise sayı, miktar veya ölçüsü tespit edilip trafik kazası tespit tutanağında belirtilir.
f) Araçlarda bulundurulması zorunlu malzeme ve gereçler kontrol edilir.
Resmi araçların denetimi (K 9)
MADDE 23 – (1) Resmi araçların denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) Araca ait belgeler;
1) Taşıt Görev Emri bulunup bulunmadığı,
2) Aracın gideceği yerin Taşıt Görev Emrinde belirtilip belirtilmediği,
3) Usulüne uygun şekilde düzenlenmiş “Görevli” levhasının bulunup bulunmadığı,
4) Hizmet alımı suretiyle edinilen taşıtların (237 sayılı Taşıt Kanununa bağlı 1 sayılı cetvelde belirtilenlere tahsis olunacak taşıtlar hariç) ön camına, 35 puntodan az olmamak kaydıyla “Resmi hizmete mahsustur” ibaresi yazılı bir levhanın görünür bir şekilde konulup konulmadığı,
b) Aracın;
1) Belirtilen güzergâhta olup olmadığı,
2) Yan tarafında ait olduğu kurum veya kuruluşun adı ile “Resmi Hizmete Mahsustur” ibaresinin yazılı olup olmadığı,
Kontrol edilir.
c) Yukarıda belirtilen hususlara uymayan resmi taşıt seferinden alıkonulmayacak, ancak Karayolları Trafik Kanununda belirtilen hususlara uymayan resmi taşıtlar hakkında gerekli işlemler (trafikten men dahil) yapılır.
Diğer denetimler (K 10)
MADDE 24 – (1) Belirtilen denetim türleri haricinde birimlerin sorumluluk alanlarındaki mahalli koşullar, trafik yoğunluğu ile personel araç ve gereç durumları göz önünde bulundurularak Karayolları Trafik Kanunu kapsamında yapacakları (park yasağı, 13
yakın takip, hatalı sollama, yayalar tarafından yapılacak kural ihlalleri vb.) diğer denetim ve cezai işlemleri içermelidir.
Okul servis araçlarının denetimi (K 11)
MADDE 25 – (1) Okul servis araçlarının denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a)Araca ait belgeler;
1) Özel İzin Belgesi,
2) Bakım ve Onarım Takip Formu,
b) Sürücüye ait belgeler;
1) Gerekiyorsa SRC belgesi,
c) İlköğretim öğrencilerinin taşınması sırasında rehber personel bulunup bulunmadığı ve şartlarının uygun olup olmadığı,
d) Teknik denetim;
1) Öğrencilerin biniş ve inişleri sırasında “DUR” yazılı lambanın bulunup bulunmadığı ve yakılıp söndürülmesinin fren tertibatından ayrı olarak kullanılıp kullanılmadığı,
2) OKUL TAŞITI” yazısının bulunup bulunmadığı,
3) Öğrencilerin kullanabileceği cam ve pencerelerin sabit olup olmadığı,
4) Kapıların sürücü tarafından açılıp kapatılabilecek şekilde olup olmadığı,
5) Her koltukta emniyet kemeri bulunup bulunmadığı,
Kontrol edilir.
Terminallerde yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi (K 12)
MADDE 26 – (1) Terminallerde yolcu taşımacılığı yapan araçlar ve sürücülerinin denetimi sırasında incelenecek hususlar;
a) K 2 denetimi yapılırken bakılması gereken hususların tümüne bu kontrol türünde de bakılır.
Denetim personelinin yol kullanıcılarıyla iletişimi
MADDE 27- (1) Denetim personelinin davranış şekilleri aşağıda belirtilmiştir.
a) Denetim sırasında durdurulan araç sürücülerine karşı sakin, soğukkanlı, saygılı bir üslup kullanılır.
b) Sürücüye yapmış olduğu trafik kural ihlali veya durdurulma nedeni açık ve net bir şekilde söylenir.
c) Sürücü ve yolculara gereksiz sorular sorulmayacak ve yersiz konuşmalar (ne iş yapıyorsunuz, nerelisiniz, nereye gidiyorsunuz vb.) yapılmaz.
ç) Denetlenecek sürücüye “iyi günler, iyi yolculuklar, beyefendi / hanımefendi” “lütfen evraklarınızı verir misiniz!” şeklinde hitap edilir.
d) Trafik idari para cezası karar tutanağında belirtilen ceza miktarının 15 gün içerisinde ödenmesi halinde, ceza tutarında ¼ oranında indirim uygulanacağı hatırlatılır.
e) İdari yaptırım kararına karşı 15 gün içerisinde sulh ceza mahkemesine itiraz edilebileceği bildirilir.
f) Denetim sonucunda, sürücüye “teşekkür ederim, iyi yolculuklar” denilerek, güvenli bir şekilde trafiğe katılımı sağlanır.
Trafik denetimlerinde ve şerit daraltmada kullanılacak ekipmanlar
MADDE 28- (1) Trafik birim amirleri tarafından; alkolmetre, radar gibi ölçüm işlemlerinde kullanılmakta olan tüm araç ve gerecin “kalibrasyonlarının” (ölçümleme) yapılıp yapılmadığı takip edilecek; tepe lambası, el feneri, ışıklı işaret çubuğu, trafik kontrol levhası, ışıklı veya yansıtıcı uyarıcılar (koni, dominit lamba vb.) gibi tüm denetim araç ve gereçlerinin temiz, bakımlı ve her an kullanıma hazır tutulması sağlanır.
(2) Trafik denetimlerinde ve şerit daraltmada kullanılacak araç, gereç ve teçhizatlar;
a) Reflektif yelek,
b) Işıklı veya yansıtıcı uyarıcılar (koni, dominit lamba vb),
c) Işıklı veya yansıtıcı uyarıcılı Trafik Kontrol/Kaza Levhası,
ç) El feneri,
d) Yardımcı ışıklar (Işıklı Çubuk-Polis Dur Geç Levhası vb),
e) Alkolmetre ve üfleme çubuğu,
f) Reflektif yağmurluk, eldiven, çizme,
g) Güvenlik şeridi bandı,
ğ) Mesafe ölçer (metre,turmetre),
h) Fotoğraf makinesi, el kamerası,
ı) Yol kapanı (Uygun görülecek ekiplerde).
