Günümüzde televizyon, endüstriyel tip ekranlar, aydınlatma sistemleri, reklam uygulamaları gibi bir çok alanda kullanımı yaygınlaşan LED’ler; trafik, sinyalizasyon, yol güvenliği ve trafik uyarı sistemleri alanlarında da sıklıkla kullanılmaktadır. Düşük güç tüketimi, ömrünün yüksek olması, güneş enerji sistemleri ile olan uyumluluğu gibi bir çok sebepten dolayı trafik ve yol güvenliği sektöründe LED’li sistemler gün geçtikçe artmaktadır. Türkiye’de “trafik sinyalizasyon“, “yol güvenliği” ve “trafik uyarı sistemleri” alanlarındaki LED’li ürünlerin Pazar payı %80 civarıdır. Önümüzdeki yıllarda Pazar payının %95 üzerine çıkacağı düşünülmektedir.
Resim 1: Trafik, sinyalizasyon ve yol güvenliği ürün tasarımlarında LED’ler tercih edilmektedir.
“Trafik Sinyalizasyonu” kapsamındaki ürünlerde LED’ler sıklıkla kullanılmaktadır. Sinyalize kavşaklarda bir çok sinyal verici (trafik lambası) artık LED’li olarak tercih edilmektedir. Eskiden kullanılan halojen ampullü sinyal vericiler 50-55 Watt güç tüketimine sahipken, LED’li sinyal vericiler 7-12 Watt güç tüketimine sahiptir. Bu da ortalama %80 civarı bir enerji tasarrufu demektir. Halojen ampuller için 5.000 – 7.000 saat ömür söz konusu iken, LED’ler için 100.000 saat ömür sağlanabilmektedir. Bakım ve işletme maliyetleri düşünüldüğünde, her bir ampulün 8-10 ay içerisinde değiştirilmesi gerekirken, LED’li sistemlerdeki modül değişimi 3-5 yıl arası olabilmektedir. Ampullü sistemler genelde trafo ile çalışmakta ve gerilim dalgalanmalarından etkilenmektedir, LED’li sistemler ise sabit akım kaynakları (LED sürücüleri) ile çalıştığından, gerilim dalgalanmalarından etkilenmemekte ve LED’ler hep aynı akım ile sürülmektedir. Sinyal verici ömrü ve trafik güvenliği açısından bu konu da önem arz etmektedir.
Resim 2: Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) Projesi kapsamında Power LED’li Sinyal Vericiler kullanılmıştır.
“Uyarı Sistemleri” kapsamındaki ürünlerde de LED kullanımı oldukça mantıklıdır. Bu kapsamdaki ürünlere örnek olarak; gündüzleri içerisinde bulunan pili şarj eden ve geceleri yanıp-sönerek (flash) sürücüleri uyaran “Güneş Enerjili LED’li Yol Butonları”, özellikle kaza kara noktalarında kullanılan “LED’li Trafik Flaşörleri”, trafik ve yol güvenliği açısından tehlikeli olan yerlerde, sürücülerin özellikle daha çok uyarılması istenen bölgelerde kullanılan “LED’li Trafik Levhaları” verilebilir. LED’lerin güç tüketimi düşük olduğundan güneş enerji sistemleriyle mükemmel uyumu bulunmaktadır. LED ve güneş enerji sistemleri için gerekli olan güneş panelleri, batarya ve regülatör maliyetleri mantıklı seviyelere geldiğinden, artık trafik ve yol güvenliğine ilişkin bir çok sistem önce LED’li hale ve ardından güneş enerjili hale getirilmektedir.
Resim 3: Trafik uyarı sistemlerine örnek: LED’li flaşörler, LED’li yol butonları, LED’li Trafik Levhaları
“LED’li Hız Uyarı Sistemleri (LED’li Radar)” de LED’li sistemlere örnek uygulama olarak söylenebilir. Bu sistemlerin amacı; kaza potansiyeli yüksek veya hızın kontrol altına alınması istenen kesimlerde sürücülerin hızlarını ölçmek ve o nokta için belirlenen güvenli sürüş hızının üzerinde seyreden sürücüleri, görsel ve psikolojik olarak hızlarını azaltmaya zorlamaktır. Bu konuyla ilgili Konya ve Antalya’da yapılan bir çalışmada kaza kara noktalarında “LED’li Radar” kullanımı ile ölümlü (%50 azalma), yaralanmalı (%30 azalma), maddi hasarlı (%37 azalma) kaza sayısında ve ölü (%50 azalma), yaralı (%44 azalma) sayısında azalma olduğu görülmüştür. (Kaynak: “Akıllı Trafik Sistemleri’nin Trafik ve Yol Güvenliğine Etkisinin Araştırılması” konulu Gazi Üniversitesi Trafik Planlaması ve Uygulaması Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif ÇELİK, 2010.) Aşırı hızdan kaynaklı kazaların azaltılması ve önlenmesi konusunda LED’li Hız Uyarı Sistemleri’nin kullanılması önerilmektedir.
Resim 4: Niğde’de yapılan ”LED’li Hız Uyarı Sistemi” sayesinde sürücüler hız sınırına daha çok uyuyor.
“Sürücü ve Yolcu Bilgilendirme” kapsamında da LED’li sistemler kullanılmaktadır. “Sabit veya Değişken Mesaj İşaretleri”, “Sabit veya Değişken Trafik İşaretleri” örnek olarak verilebilir. Bu sistemler sürücülere veya yolculara trafik hakkındaki bilgilerin mesaj veya uyarı işaretleri olarak gösterilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bu sistemlerin kullanımı ile sürücülerin trafik kazaları, trafik yoğunluğu, hava ve yol durumundaki değişimlerden haberdar edilmesi ve buna bağlı olarak alternatif güzergahlara yönlendirilmesi amaçlanmaktadır. Aynı şekilde bilgilendirme ve şerit yönetim amaçlı olarak da kullanılabilmektedir.
Resim 5: Bursa ve çevre illerde yapılan ”LED’li Değişken Mesaj Sistemleri”; trafik kuralları, kaza bilgisi hava durumu, alternatif güzergah vb. bilgileri sürücülere etkin bir şekilde gösteriyor.
Trafik ve yol güvenliğine olan etkisi, uzun ömürlü olması, güç tüketiminin standart sistemlere göre daha az olması, bakım ve işletme maliyetlerinin düşük olması sebebiyle trafik ve yol güvenliği kapsamında; “uyarı”, “bilgilendirme”, “yönlendirme”, “düzenleme” amaçlı olarak kullanılacak olan sistemlerde LED kullanılması her açıdan mantıklı ve gereklidir.
Mehmet Akif Çelik
Trafik Planlaması ve Uygulaması Uzmanı
